เจาะประเด็น - หนีคำตราหน้าผีปอบ

หลังมีคลิปพิธีไล่ผีปอบจากร่างหญิงคนหนึ่งในจ.เลย รวมไปถึงล่าสุดที่มีพิธีปัดรังควาญผีปอบที่ จ.บุรีรัมย์ ทำให้เกิดคำถามว่า ถึงยุคนี้แล้ว เหตุใดความเชื่อเรื่องผีปอบ ยังคงฝังรากลึกในสังคมไทยร้ายไปกว่านั้น ความเชื่อนี้ได้ทำลายชีวิตของผู้ที่ถูกกล่าวหาว่าเป็น "ผีปอบ" โดนคุกคามสิทธิ เสรีภาพ ถูกชาวบ้านรังเกียจ ขับไล่ออกจากชุมชน หลายคนต้องเร่ร่อน พลัดพรากจากครอบครัวไปหาที่อยู่ใหม่ ทีมเจาะประเด็นพบว่า มีหมู่บ้านแห่งหนึ่ง ชาวบ้านหลายคนที่นี่เคยถูกกล่าวหาว่าเป็นผีปอบ ถูกขับไล่จนต้องหนีตาย มาใช้ชีวิตอยู่ร่วมกัน คนรอบข้างขนานนามว่า ที่นี่คือ "หมู่บ้านผีปอบ" เราจะไปเจาะลึกเปิดใจคนกลุ่มนี้ ทุกวันนี้เค้าต้องใช้ชีวิตอยู่ในสังคมอย่างไร ชม"เจาะประเด็น"

ก่อนหน้านี้โลกโซเชี่ยลเน็ตเวิร์ค ได้เผยแพร่คลิปพิธีไล่ผีปอบที่อำเภอท่าลี่ จังหวัดเลย ชาวบ้านนำตัวหญิงคนหนึ่ง มีลักษณะคล้ายถูกผีเข้า พูดจาไม่รู้เรื่องมาให้หมอผีทำพิธีขับไล่ ทั้งสวดมนต์และเหยียบไปตามร่างกายหลายครั้งไปชมภาพกัน

สะท้อนความเชื่อเรื่องผีปอบ ที่ยังคงฝังรากลึกในสังคมไทยที่น่าตกใจ ทีมเจาะประเด็นลงพื้นที่ หลังพบว่ามีหมู่บ้านที่อำเภอกันทรลักษณ์ จ.ศรีสะเกษกลายเป็นศูนย์รวมของผู้ที่ถูกตราหน้าว่าเป็น "ผีปอบ"เกือบ 200 ครัวเรือนกว่าครึ่งถูกขับไล่ออกมาจากชุมชนเดิม จนต้องมาอยู่รวมกันที่นี่

ยายสุนี อายุ 75 ปี เปิดใจเดิมทีอยู่ที่ตำบลโนนคูณ แต่เมื่อ 45 ปีก่อนตนถูกชาวบ้านกล่าวหาว่าเป็นปอบ เนื่องจากตนทำมาหากินคล่อง ที่นางอกงามกว่าคนอื่นร่ำลือถึงขนาดว่าตนเล่นของ ผูกคุณไสย หนักเข้าชาวบ้านรวมตัวขับไล่ ตนต้องรีบหนีเอาชีวิตรอด มาอาศัยอยู่ที่นี่

ตาค่ำ และยายสงกรานต์ ชาวบ้านอีกสองคน ก็ถูกขับไล่มาด้วยข้อกล่าวหาว่าเป็นปอบเช่นกัน ทั้งสองยืนยันว่า เป็นคนปกติ แต่กลับถูกชาวบ้านกลั่นแกล้งเพราะตนมีที่ทำกินเยอะ เคยมีนายทุนมาขอซื้อที่ดินแต่ตนไม่ยอมขาย หลังจากนั้นก็มีข่าวลือหาว่าตนเป็นปอบ ลามไปถึงทำพิธีขับไล่ ไม่ให้เข้าร่วมกิจกรรมหมู่บ้านเขวี้ยงข้าวของใส่บ้าน จึงต้องหนีร้อนมาพึ่งเย็น

ชาวบ้านที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นปอบทยอยเข้ามาอยู่หมู่บ้านนี้ต่อเนื่องคนสุดท้าย ย้ายมาเมื่อ 15 ปีก่อน แต่ใครจะมาอยู่ที่นี่ได้ ต้องผ่านการเห็นชอบของประชาคมหมู่บ้าน ฝากตัวเป็นศิษย์เจ้าอาวาสวัดสวนกล้วย เพื่อปรับความเชื่อและทัศนคติ

อดีตผู้ใหญ่บ้านเผย ใครจะมาอยู่ที่นี่ต้องไปขออนุญาติกับเจ้าอาวาสวัดสวนกล้วยก่อน ทิ้งความเชื่อต่างๆไว้ข้างหลัง เวลาจะทำนา ทำไร่ ไม่ต้องทำพิธีกรรมขอผี แต่ให้ใช้ความขยันขันแข็ง ห้ามพกเครื่องรางของขลัง เสน่ห์มนต์ดำใดๆ หลวงพ่อชี้ ชาวบ้านบางส่วนที่นี่เคยถูกขับไล่มาจริง แต่ตลอดเวลาที่ผ่านมาก็ได้พิสูจน์แล้วว่า ไม่มีใครเป็นผีสางหรือปอบตามที่ถูกร่ำลือ กล่าวหาที่นี่จะใช้หลักธรรมะช่วยขัดเกลาจิตใจ

อาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฎศรีสะเกษ ซึ่งเคยทำวิจัยเกี่ยวกับพิธีกรรมหนึ่งของชาติพันธ์เขมรชี้ ความเชื่อเรื่องผีปอบและภูติผี ฝังอยู่ในจิตใจคนอีสานมานาน ตนพบข้อมูลว่า ชาวบ้านที่ถูกขับไล่ กล่าวหาว่าเป็นปอบได้มาอยู่รวมตัวกันใน 3 หมู่บ้าน คือ บ้านสวนกล้วย  บ้านหนองทามน้อย จังหวัดศรีสะเกษ และบ้านซ่งแย้จังหวัดยโสธร

ที่น่าตกใจ พบความจริงว่า ทุกรายที่ถูกขับไล่มานั้นมักมีความขัดแย้งส่วนตัว หรือขัดแย้งกับคนในชุมชนแฝงอยู่ด้วยเสมอ จึงตั้งข้อสงสัย คำกล่าวหาว่าเป็นปอบ แท้จริงแล้วอาจเป็นเพียงการสร้างความกลัว เพื่อผลประโยชน์ของคนบางกลุ่มเท่านั้น แต่กลับนำมาซึ่งพฤติกรรมคุกคาม สิทธิ เสรีภาพผู้อื่น

อีกความเชื่อผิดๆ ที่ยากจะลบล้าง หลายคน...ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ ต้องถูกละเมิดสิทธิเสรีภาพ ไร้ที่อยู่ ถูกยึดที่ทำกิน หลบหนีเอาชีวิตรอด ทั้งที่ก็เป็นคนปรกติ ธรรมดา มีคุณค่าความเป็นมนุษย์เท่ากับผู้อื่น แต่กลับไม่มีที่ยืนในสังคมเพียงเพราะถูกตราหน้าว่าเป็น "ผีปอบ"