อันตรายสารเร่งลำไย ภัยใกล้ตัวเกษตรกร

ทำความรู้จักกับ สารโพแทสเซียมคลอเรต (สารเร่งลำไย) สารอันตรายต้นเหตุระเบิดที่อยู่ใกล้ตัวของเกษตรกร ชาวสวนลำไย  และศึกษาวิธีเก็บอย่างไรให้ปลอดภัย เพื่อลดความเสี่ยงและอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้น

จากกรณีข่าว 28 พ.ย.2566 โกดังเก็บสารโพแทสเซียมคลอเรต (สารเร่งลำไย) เกิดระเบิดในพื้นที่ บ้านไชยงาม หมู่ที่ 9 ตำบลแม่แวน อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ ทำให้มีผู้เสียชีวิต 2 ราย และบาดเจ็บสาหัส 1 ราย
นี่ไม่ใช่เหตุการณ์ครั้งแรกที่สารโพแทสเซียมคลอเรต (สารเร่งลำไย) เกิดการระเบิด ย้อนไป 4 ปีก่อน มีนาคม 62 ที่บ้านหลังหนึ่งในหมู่บ้านโรงวัว หมู่ 5 ตำบลแม่สอย อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ สารโพแทสเซียมคลอเรต เกิดการระเบิด แรงระเบิดทำให้บ้านเสียหายทั้งหลัง มีผู้บาดเจ็บ และอีกหนึ่งเหตุการณ์ เมื่อ 20 ปีที่แล้ว ข่าวที่ถือว่าสร้างความตื่นตระหนกให้กับชาวสวนลำไย และเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์กันในวงการเกษตรอย่างกว้างขวาง เหตุการณ์ครั้งนั้นบ้านเรือนได้รับความเสียหายหลายร้อยหลังคาเรือน รวมทั้งประชาชนเสียชีวิตเป็นจำนวนมาก

ดังนั้น ควรทำความรู้จักสารโพแทสเซียมคลอเรต (สารเร่งลำไย) ก่อนนำไปใช้งาน และศึกษาวิธีเก็บอย่างไรให้ปลอดภัย เพื่อลดความเสี่ยงและอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้น
สารโพแทสเซียมคลอเรต เป็นสารที่เกษตรกรนิยมใช้กันอย่างแพร่หลายในการผลิตลำไยทั้งในและนอกฤดู เนื่องจากมีคุณสมบัติสามารถชักนำให้ลำไยออกดอกและติดผลได้โดยไม่ต้องพึ่งอากาศหนาวเย็น ทำให้การผลิตลำไยนอกฤดูประสบความสำเร็จ หรือแม้แต่การผลิตลำไยในฤดู เกษตรกรก็นิยมใช้สารโพแทสเซียมคลอเรตกันเป็นที่แพร่หลาย

สารโพแทสเซียมคลอเรต มีคุณสมบัติไม่ไวไฟ แต่ช่วยให้ไฟติด เป็นสารเติมออกซิเจน (Oxidizing agent) สามารถทำปฏิกิริยารุนแรงกับสารรับรองออกซิเจน (Reducing agent) และสารอินทรีย์ทุกชนิด สารโพแทสเซียมคลอเรตสามารถเกิดระเบิดได้เองตลอดเวลาเมื่ออุณหภูมิสูงกว่าจุดเดือด รวมทั้งเป็นสารที่มีพิษต่อสิ่งมีชีวิต

ประโยชน์ของโพแทสเซียมคลอเรต
ลักษณะเป็นผลึกใสหรือผงสีขาว ไม่มีกลิ่น เป็นตัวออกซิไดซ์ที่รุนแรง สำหรับการใช้ประโยชน์จากสารนี้มีหลายประเภท ได้แก่ ใช้กระตุ้นการออกดอกของลำไย เป็นวัตถุดิบในการทำหัวไม้ขีดไฟ พลุดินปืน วัตถุระเบิด และใช้ในการพิมพ์ และย้อมผ้า เป็นต้น


สำหรับการนำสารโพแทสเซียมคลอเรตที่มีสารออกฤทธิ์เกิน 90 เปอร์เซ็นต์ ไปใช้ในการเกษตรโดยไม่ให้เกิดการระเบิดหรือเกิดอันตรายนั้น เกษตรกรต้องใช้สารอย่างระมัด ระวังและใช้ให้ถูกวิธีตามคำแนะนำ ดังนี้

1. ซื้อสารโพแทสเซียมคลอเรตมาให้พอดีกับที่ต้องการใช้เท่านั้น

2. ต้องเก็บสารไว้ในภาชนะที่มีฝาปิดมิดชิด ห่างจากอินทรียวัตถุ เช่น ปุ๋ยคอก ปุ๋ยยูเรีย หรือถ่าน เป็นต้น

3. สถานที่เก็บต้องเย็นและแห้ง มีอากาศถ่ายเทดี และมีพื้นที่ว่างเหลือโดยรอบ

4. ไม่ควรนำโพแทสเซียมคลอเรตไปผสมกับสารอื่น เช่น กำมะถันผง ผงถ่าน ขี้เลื่อย ปุ๋ยยูเรีย และสารฆ่าแมลง เป็นต้น

5. ห้ามตำสารหรือกระแทก หรือทำให้เกิดประกายไฟ และระหว่างเตรียมการใช้สารห้ามสูบบุหรี่ในสถานที่นั้นโดยเด็ดขาด

6. รอบสถานที่เก็บบนพื้นดินต้องปราศวัชพืช วัสดุที่ติดไฟได้ในระยะ 50 ฟุต


การเก็บรักษาของร้านค้าที่มีการจำหน่ายสารโพแทสเซียมคลอเรต

1. ต้องจัดวางสารให้ห่างจากปุ๋ยเคมี และวัตถุอันตรายทางการเกษตรที่อาจเป็นวัตถุไวไฟและเกิดการระเบิดได้

2. ภาชนะบรรจุสารต้องมีฝาปิดมิดชิด

3. เก็บไว้ในอาคารที่มีการถ่ายเทอากาศที่ดี และต้องมีพื้นที่ว่างเหลือไว้

4. สถานที่เก็บห้ามสูบบุหรี่

5. ให้ระมัดระวังการหยิบยกขนย้าย หรือการขนส่ง ให้หลีกเลี่ยงการหยิบ,จับ,โยน อันก่อให้เกิดแรงกระแทก,เสียดสี

6. ห้ามนำไฟ หรือห้ามสูบบุหรี่หรือนำอุปกรณ์ที่ทำให้เกิดประกายไฟ หรือเศษผ้าเปื้อนน้ำมันเข้าไปในสถานที่เก็บรักษา

7. มีแผนการดับเพลิง ต้องมีเจ้าหน้าที่และอุปกรณ์ดับเพลิงไว้ให้พร้อมใช้งาน

8. ควรมีระบบป้องกันฟ้าผ่า

9. รอบสถานที่เก็บบนพื้นดินต้องปราศวัชพืช วัสดุที่ติดไฟได้ในระยะ 50 ฟุต


BUGABOONEWS
ขอบคุณข้อมูลจาก : สำนักงานเกษตรและสหกรณ์ จังหวัดลำพูน