รู้เรื่องเมืองไทย Siam Insight : กรงนก ลวดลายมลายู สร้างสัมพันธ์คนชายแดนใต้

เจาะประเด็นข่าว 7HD - การทำกรงนกและลวดลายบนกรงนก เป็นภูมิปัญญาของชุมชนต่าง ๆ ในจังหวัดภาคใต้ โดยเฉพาะในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งปัจจุบันช่างทำลดน้อยลงไปมาก จนกรงนกที่มีลวดลายเฉพาะถิ่น กลายเป็นของมีค่า ที่คนเล่นนก มักแสวงหาให้ได้มา ไม่ต่างไปจากการหานกดี ๆ มาเลี้ยง ติดตามจากคุณ อรรถพล ดวงจินดา ในรู้เรื่องเมืองไทย Siam insight

วันนี้ทีมงานรู้เรื่องเมืองไทย Siam insight พาคุณผู้ชมลงไปที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ที่นั่นเลี้ยงนกกรงหัวจุกกันมาช้านาน จนเป็นวิถีชีวิตและอัตลักษณ์เฉพาะของคนในพื้นที่ มองไปทางไหน ก็มักจะเห็นกรงนก แขวนไว้หน้าบ้าน ซึ่งมาพร้อมกับบรรยากาศชาวบ้าน โดยเฉพาะผู้ชายที่นั่งดื่มกาแฟชมนก

การเลี้ยงนก นอกจากจะเป็นงานอดิเรก รายได้ดี การทำกรงนกและแกะสลักลวดลายลงบนกรง ก็เป็นการสร้างสรรผลงานศิลปะ ที่ต้องอาศัยช่างฝีมือที่มีความความชำนาญ และมีประสบการณ์ในศาสตร์ด้านนี้จริง ๆ ซึ่งปัจจุบันช่างทำกรงนกชั้นครู ลดน้อยลงไปในพื้นที่ชายแดนภาคใต้ เหลือไม่ถึง 20 คน

กรงนก มีหลายแบบ หลายขนาด และหลายราคา แต่กรงนกแกะสลัก ซึ่งเป็นกรงลักษณะพิเศษ ปัจจุบันต้องสั่งจองกันข้ามปีเลยทีเดียว เพราะลวดลายบนกรงนก ล้วนต้องผ่านการตัด ฉลุ และบรรจงแกะสลักด้วยมือ เป็นการบอกเรื่องราวบนเนื้อไม้ ผสมผสานความเป็นอัตลักษณ์พื้นถิ่นจากช่างฝีมือพื้นบ้านอย่างพิถีพิถัน ทำให้กรงนกที่ผ่านการแกะสลัก มีมูลค่าสูง บางกรงราคาหลายแสนบาท และกลายเป็นมรดกตกทอด ที่คนเล่นนกมีความต้องการ พากันเสาะแสวงหา ไม่ต่างไปจากนกสายพันธุ์ดี ๆ ที่คนเล่นนกต่างสรรหา

งานศิลปะบนกรงนก ต้องใช้เวลาในการแกะสลักค่อนข้างนาน อาศัยความอดทนอย่างสูง ช่างแกะสลักล้วนต้องผ่านการฝึกฝน ทำให้ยากต่อคนรุ่นใหม่จะสานต่อ โดยเฉพาะกรงนก "ลายมลายู" หรือ ลายาวอ ที่คนทำต้องเข้าใจเรื่องราวของลายเส้น ดังนั้นช่างชั้นครูหลายคน จึงอยากให้อาชีพแกะสลักกรงนก ได้รับการส่งเสริมจากหน่วยงานภาครัฐ อยากให้มีการสานต่อไม่ให้สูญหายไป

การเลี้ยงนกกรงหัวจุก ที่พบได้เกือบทุกบ้านของชาวไทยพุทธ-มุสลิม ที่มักจะชักกรงนกขึ้นสู่ยอดเสา แขวนเรียงกันเป็นแถวเป็นแนวไว้ตามชุมชน กลายเป็นสัญลักษณ์ผูกโยงความสัมพันธ์ บนความแตกต่างด้านศาสนา เป็นความสมัครสมานกลมเกลียว เชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างกันได้อย่างลงตัวมาแล้วในหลายยุคหลายสมัย